'Als Je Eens Wist': een reeks van Hilde Van Mieghem over kindermishandeling

In elke aflevering praat ze met drie slachtoffers over wat hun als kind of jongere is overkomen, over de omstandigheden waarin dat gebeurde en de impact ervan op hun leven en persoonlijkheid. Die interviews worden aangevuld met beelden uit hun dagelijks leven.

Het zijn pijnlijke en hartverscheurende verhalen over emotionele terreur, fysiek en seksueel geweld van (stief)ouders tegenover hun kinderen. De slachtoffers vertellen ook over de afweermechanismen die ze ontwikkelden, over hun twijfels, onzekerheid en schuldgevoelens. Hoe ze werden verscheurd tussen gevoelens van angst en liefde voor de daders, die ook hun vader of moeder waren.  Ze vertellen hoe hulpeloos en eenzaam ze zich vaak voelden en hoe de officiële hulpverlening goedbedoeld, maar niet altijd efficiënt was.

Kinderpsychiater Peter Adriaensens, jeugdrechter Nicole Caluwé, kinderarts Johan Marchand en traumapsychiaters Bessel van der Kolk en Leen Thys kaderen de verhalen in een breder perspectief.

'Als Je Eens Wist' is een productie van Borgerhoff & Lamberigts voor Canvas.

Omdat de verhalen zo aangrijpend zijn en het onderwerp zo delicaat, wordt na de uitzending expliciet verwezen naar hulpverlening en hulplijnen, onder meer naar het nummer van Tele-Onthaal (106).

'Ik weet wat het betekent om als kind mishandeld te worden. Ik ken de diepe eenzaamheid die het met zich meebrengt. Het niet gezien of gehoord worden door een ander. Laat staan geholpen worden', aldus Hilde Van Mieghem.

Ouders die hun kinderen mishandelen: het blijft nog altijd een groot taboe. Terwijl het een dagelijkse realiteit is. Emotioneel, fysiek en seksueel geweld is voor té veel kinderen en jongeren helaas de harde werkelijkheid: maar liefst 1 op de 10 kinderen in Europa is slachtoffer. Elke ochtend staan tienduizenden Vlaamse kinderen op met angst voor wat de dag zal brengen. Hilde Van Mieghem, ervaringsdeskundige, wil dat taboe doorbreken.

Hilde Van Mieghem: 'Ik weet wat het betekent om als kind mishandeld te worden. Ik ken de diepe eenzaamheid die het met zich meebrengt. Het niet gezien of gehoord worden door een ander. Laat staan geholpen worden. Ik ken het intrinsieke gevoel van: 'er is iets mis met mij' , wat elk mishandeld kind in zich meedraagt. Ik ken de gevolgen die het heeft in je volwassen leven, moeilijkheden in relaties, seksualiteit, verderzetten van de mishandeling en zelf dader worden, of redder terwijl je jezelf systematisch destructief blijft behandelen, de geïnternaliseerde mishandelaar uit je jeugd op jezelf blijven toepassen, je hele leven lang. Tenzij je het geluk hebt om bij een goeie therapeut terecht te komen of een liefhebbende ander te ontmoeten. Dat laatste is vaak een mislukking want hoe je ook wil voorkomen dat de pijn zich blijft herhalen, onbewust kies je toch weer al te vaak voor relaties die dezelfde systematiek in zich dragen als de relaties in het gezin waarin je opgroeide. Het is een eindeloze vicieuze cirkel. Want ook de ouders die je mishandelden waren slachtoffer van diezelfde destructieve krachten. Het is van het grootste belang dat kinderen die in die situatie zitten een hand gereikt krijgen en geholpen worden.'

Hilde praat in de reeks met negen slachtoffers van kindermishandeling, die hun hart en ziel blootleggen. Moedig vertellen ze over wat hen overkomen is, en wat dat met hen gedaan heeft. Negen overlevers van verschillende leeftijden, die ondanks veel vallen en opstaan de hoop en de kracht niet verloren hebben. Hun openheid en moed is bewonderenswaardig, hun getuigenis zal niemand onberoerd laten.

Kindermishandeling is een probleem dat in ons land zwaar onderschat wordt. Onze jeugdparketten ontvangen 250 meldingen per dag over verontrustende en problematische opvoedingssituaties. Om nog te zwijgen over wat nooit aan het licht komt: de cijfers liggen zonder twijfel veel hoger. Elk kind dat niet geholpen wordt, wacht mogelijk een toekomst van fysieke en mentale pijn, moeilijkheden bij het aangaan van relaties, een verhoogde kans op zelfdoding, een laag zelfbeeld en de kans op repetitief gedrag naar de eigen omgeving toe. Om nog te zwijgen over de maatschappelijke kost van kindermishandeling. Het is de hoogste tijd dat deze problematiek bespreekbaar wordt en kan losbreken uit de donkere catacomben van schaamte, schuld en boete.

Aflevering 1
'In een ouder die een kind mishandelt, vinden we bijna altijd een kind terug dat dezelfde dingen of erger heeft meegemaakt', zegt kinderpsychiater Peter Adriaenssens.

Kindermishandeling is, zeker in Vlaanderen, een enorm taboe. Evelyne, Linda en Dirk doorbreken het stilzwijgen en de schaamte met grote openhartigheid en moed. Kinderpsychiater Peter Adriaenssens geeft duiding. Met getuigen Evelyne, Linda en Dirk. 

Peter Adriaenssens is Vlaanderens bekendste en meest gerenommeerde kinderpsychiater. Hilde Van Mieghem praatte - vlak voor zijn pensioen - nog een keer urenlang met de psychiater over wat hem zo nauw aan het hart ligt.`

Aflevering 2
'Kijk naar de kinderen en je kent hun ouders. Kijk naar de ouders en je weet welke kinderen ze hebben' - Getuige Abbas

'Er zijn sowieso veel meer middelen nodig. Die wachtlijsten, dat is gewoon schrijnend. Die zijn veel te lang'- Nicole Caluwé

De detectie van kindermishandeling en de hulpverlening die erop volgt, lopen al te vaak mis. Daarover kunnen Abbas, Sanghita en Kristien uit eerste hand getuigen. Alle drie probeerden ze op een andere manier aan de alarmbel te trekken en werden ze geconfronteerd met de gebreken in het systeem. Jeugdrechter Nicole Caluwé en kinderarts Johan Marchand geven toelichting.

Met getuigen Abbas, Sanghita en Kristien.

Johan Marchand is kinderarts op de spoedafdeling en is ook al lange tijd betrokken bij de Vertrouwenscentra Kindermishandeling. Hij werd en wordt dagelijks geconfronteerd met waar ouders toe in staat zijn.

Nicole Caluwé is jeugdrechter in Mechelen en ziet dagelijks wat er fout loopt. Niet alleen in gezinnen, maar ook in alle lagen van ons detectie- en hulpverleningssysteem.

Aflevering 3
'Dissociatie is je afsluiten van de werkelijkheid wanneer iemand je iets aandoet. Het is efficiënt op het moment van het misbruik, maar rampzalig als het een normale reactie wordt op stress') Bessel van der Kolk

Als je als kind werd blootgesteld aan kindermishandeling heeft dat een onmiskenbare invloed op je lichaam, brein en latere leven. Dat geldt voor alle overlevers van kindermishandeling, zo ook voor Barbara, Vanessa en Marino. Alle drie zoeken ze naar uitwegen en oplossingen voor de gevolgen van hun trauma. Traumapsychiater Bessel van der Kolk en traumatherapeute/seksuologe Leen Thys geven uitleg.

Met getuigen Barbara, Vanessa en Marino.

Neuroloog Bessel van der Kolk is een wereldautoriteit op het vlak van trauma's. Zijn onderzoek en zijn boek The Body Keeps the Score (vertaling: Traumasporen) zijn ronduit revolutionair. Hij toonde – door middel van hersenscans – als eerste aan wat een trauma in de hersenen teweegbrengt.

Leen Thys is gespecialiseerd in traumatherapie. Zij helpt slachtoffers van kindermishandeling bij de verwerking van hun trauma‘s.

'Als Je Eens Wist', vanaf dinsdag 11 februari om 21.20 uur op Canvas.