Thema-avond: 40 jaar na de Molukse kapingen in 2Doc: 'Wij willen leven!'
Op maandag 23 mei 1977 kaapten Zuid-Molukse jongeren een passagierstrein bij het dorpje De Punt en gijzelde een andere groep een lagere school in Bovensmilde. Negentien dagen later ontzette het leger zowel de trein als de school, waarbij zes treinkapers en twee gegijzelden in de trein om het leven kwamen.
Veertig jaar later praat regisseur Coen Verbraak met mensen die de kapingen van nabij meemaakten, onder wie de destijds zwangere treinpassagier Annie Brouwer die later burgemeester van Utrecht werd en oud schooldirecteur Eef van der Vliet. Hij herinnert zich de ontmoeting met de kapers nog goed: 'Heren wat kan ik voor u doen?' 'Dit is een gijzeling.' 'Nou dan slaat je hart wel even over'. Ook andere hoofdrolspelers komen aan het woord, onder wie Noes Solisa (woordvoerder van de kapers), toenmalig minister van Justitie Dries van Agt, commandant van de precisieschutters Kees Kommer en Dick Berlijn, die een van de Starfighters bestuurde die bij de bestorming van de trein werden ingezet.
Dries van Agt en Kees Kommer blikken terug op de gebeurtenissen: 'Het was natuurlijk aangrijpend. Wat meer moet je ervan zeggen? Aangrijpend. Ik had zelf jonge kinderen!', aldus van Agt. Kees Kommer: 'Toen wij opdracht kregen om te schieten, dacht ik: dat overleeft niemand. Ik was ervan overtuigd dat al die kapers doodgeschoten zouden worden.'
De gijzelingsacties hielden zowel de nationale als de internationale media in hun greep. Ruim vijftig treinpassagiers en een groep van 105 kinderen en vijf leerkrachten van de basisschool werden vastgehouden. De beelden van de kinderen die 'Van Agt, wij willen leven' riepen, gingen de hele wereld over. Na enkele dagen lieten de Molukkers de kinderen gaan, de leerkrachten moesten achterblijven. Daarna volgde een bloedstollend kat en muisspel dat ruim twee weken zou duren. Hoe hebben de betrokkenen die angstige dagen in mei en juni van 1977 beleefd? En wat is de invloed van de gebeurtenissen op de rest van hun leven geweest? Aan de hand van gesprekken met nauwbetrokkenen en indringende beelden uit het Nederlands Instituut voor Militaire Historie brengt Verbraak in beeld wat de kapingen veertig jaar later nog altijd teweegbrengen.
Na de documentaire praat Verbraak met mensen uit de Molukse gemeenschap over wat er veertig jaar na dato nog resteert van de Molukse idealen van toen. Zijn de dromen van de RMS losgelaten of leven de idealen van een Vrije Zuid-Molukse Republiek nog altijd? En behoren de acties uit de jaren zeventig definitief tot het verleden of zou zoiets weer kunnen gebeuren?
Documentairemaker en journalist Coen Verbraak (Amsterdam, 14 augustus 1965) is onder meer bekend van het programma Kijken in de ziel. Hiervoor won hij de Sonja Barend Award voor zijn interview met Rijkman Groenink. Voor de VARA maakte hij eerder o.a. De Aanklagers, De dag dat Kennedy werd vermoord, Toon Hermans – de kleuren van een clown en Sonja Barend – Vragen zonder antwoord.
'2Doc: 'Wij willen leven!' – 40 jaar na de Molukse kapingen', maandag 22 mei om 20.25 uur bij de VARA op NPO 2.
