Janine Abbring in gesprek met Jane Goodall in 'VPRO Wintergasten'

Aan de hand van zelfgekozen film- en televisiefragmenten delen zij hun persoonlijke blik op hun tijd en onze wereld.

Primatologe Dr. Jane Goodall (1934) groeide op in het Engelse kuststadje Bournemouth en was als kind al bovenmatig geïnteresseerd in dieren en hun gedrag. Toen de jonge Jane ooit vermist werd, vond haar moeder haar terug in het kippenhok van de buren waar ze zat te bestuderen hoe een kip precies een ei legde. Goodall vertelt vaak dat het cruciaal was dat haar moeder op dat moment niet boos werd op haar dochter, maar geduldig luisterde naar wat haar dochter te vertellen had.

Geduld bleek een kernbegrip in de carrière van Goodall, die haar jeugddroom volgde en zich in Tanzania onderdompelde in de habitat van chimpansees. Jarenlang hield ze minutieus bij hoe de verhoudingen veranderden binnen de chimpanseegemeenschap in de bossen van Gombe. Gesteund door de antropoloog Louis Leakey, die de autodidact Goodall stimuleerde om een doctoraat te gaan halen, en geholpen door publicaties in National Geographic Magazine groeide Goodall uit tot een van de bekendste primatologen van de wereld. Haar werk was dan ook baanbrekend: zo ontdekte ze bijvoorbeeld dat de chimpansees geen vegetariërs maar omnivoren zijn, dat de dieren gereedschap gebruiken, en dat hun onderlinge verhoudingen veel rijker en complexer zijn dan tot dan toe werd aangenomen. Het onderzoek in Tanzania is na ruim zestig jaar nog altijd bezig en is daarmee één van de langstlopende en belangwekkendste onderzoeken naar dierengedrag ter wereld.

Bezorgd over de staat waarin de aarde verkeert, besloot Goodall zich halverwege de jaren tachtig te gaan concentreren op het vergroten van de bewustwording rond natuurbehoud en klimaatverandering. Ze is ongeveer 300 dagen per jaar van huis om mensen toe te spreken, met regeringen en zakenmensen over de hele wereld te praten en hen aan te moedigen om natuurbehoud te ondersteunen en leefgebieden te beschermen. Haar inspanningen worden opgemerkt. Niet alleen verscheen er een stroom van boeken van en over haar, ook documentairemakers voelen zich tot haar verhaal aangetrokken. In 2017 verscheen 'Jane', een documentaire over het leven en werk van Goodall, die twee Emmy’s won (met originele muziek van Philip Glass).

Ook ontving Goodall een keur aan onderscheidingen, waardoor ze zich Dame Jane Goodall mag noemen, maar ook VN-Ambassadeur voor de Vrede. Sinds 1977 geeft ze leiding aan het Jane Goodall Institute, dat zich inzet voor de bescherming van de leefwereld van de mensaap en het promoten van een duurzame levensstijl. Het Jane Goodall Institute is actief in dertig landen, waaronder Nederland.

Janine Abbring spreekt de 88-jarige Jane Goodall in Bournemouth, de stad waar ze opgroeide en waar ze nog steeds haar kerstdagen doorbrengt.

'VPRO Wintergasten', vanaf maandag 2 januari elke dag om 22.05 uur bij de VPRO op NPO 2.