Donderdag in 'Grote Vragen': waar komen we vandaan?
Paleo-anatoom Fred Spoor onderzoekt de oorsprong van de menselijke evolutie, de eerste aapmensen of mensapen. Met behulp van scanners en computertechnieken maakt hij reconstructies van oude beschadigde schedelresten. Twintig jaar geleden kreeg hij een schedel in handen en ontdekte dat het om een nieuwe soort ging de Kenyanthropus platyops.
'Grote Vragen' ging met Spoor terug naar de vindplaats van deze bijzondere schedel.
Spoor kreeg de schedel uit handen van de beroemde paleo-antropoloog Meave Leakey, die veel onderzoek naar fossielen van mensachtigen heeft gedaan in Kenia. Haar team vond de schedel in stukken en brokken en zij vroeg Fred Spoor om de schedel in elkaar te puzzelen. Toen Spoor de schedel in elkaar had, zag hij dat het een nieuwe mensachtige betrof tussen de 2,5 en 3,5 miljoen jaar oud, en doopte het de ‘mens uit Kenia met het platte gezicht’ ofwel: Kenyanthropus platyops.
Het vinden van een nieuwe loot aan de boom der mensachtigen is natuurlijk een bijna unieke gebeurtenis. Bijzonder was helemaal dat Fred Spoor nog nooit naar de vindplaats, Lomekwi nabij het Turkana Meer, van de schedel was geweest. Voor Grote Vragen besloten wetenschapsjournalist Rob van Hattum en Fred Spoor diep Kenia in te reizen om de vindplek van zijn grote ontdekking te bezoeken. Toevallig werden in diezelfde buurt ook 3 miljoen jaar oude stenen werktuigen gevonden, de tot op heden oudste bekende werktuigen. Wellicht was de Kenyanthropus platyops dus wel de eerste mensachtige die gereedschap gebruikte.
Verder bezoeken van Hattum en Spoor voor deze aflevering van 'Grote Vragen' in Nairobi paleontoloog Isaiah Nengo die een kleine aapmens-schedel heeft gevonden van 13 miljoen jaar oud. En ze kijken in Denemarken naar het onderzoekslaboratorium van Eiwit-onderzoeker Frido Walker, die met een nieuwe techniek de wereld van de paleontologie op zijn kop kan zetten. Dat zal vrijwel zeker tot nieuwe inzichten leiden in de zoektocht naar het antwoord op de vraag: waar komen we vandaan?
Regie: Stephane Kaas
'Grote Vragen' is (mede) mogelijk gemaakt door de Vereniging van Universiteiten.
'Grote Vragen', donderdag 29 oktober om 22.15 uur bij de VPRO op NPO 2.
